Yalvaç Tarımı ve Üreticiler İçin Alternatif Ürünler ve Stratejiler

İklim Değişikliği, Su Kıtlığı ve Ekstrem Hava Olaylarına Karşı Sürdürülebilir Çözümler Üretmemiz Gerekiyor…

Yalvaç ilçemiz, son yıllarda küresel ısınma, iklim değişikliği ve sulama sorunları nedeniyle tarımda önemli zorluklarla karşı karşıya kalmış durumda. Özellikle meyvecilik, bu değişimlerden en çok etkilenen sektörlerden biri haline gelmiştir. Bunun yanı sıra, artan sayıda don, dolu ve kuraklık olayları, üreticileri alternatif ürünlere yönelmeye zorluyor.

Yalvaç’ın tarımsal geleceği, bu çevresel riskleri minimize eden, daha az su tüketen, don ve doluya dayanıklı, aynı zamanda ekonomik getirisi yüksek ürünlere yönelmekle güvence altına alınabilir. Aşağıda bu yeni tarımsal yönelimleri ve önerilen ürünleri ayrıntılı olarak ele alıyoruz.

1. Aspir (Safflower): Kuraklığa ve İklimsel Risklere Dayanıklı Endüstriyel Bitki
– Düşük su ihtiyacı sayesinde kurak bölgeler için ideal.
– Don ve doluya karşı yapısal olarak dayanıklı.
– Yağ üretiminde kullanılır; biyoyakıt ve sağlık sektöründe de değerlidir.
– 2023 yılında Yalvaç’ta 6.000 dekar alanda üretildi ve 125 milyon TL gelir elde edildi.

2. Modern Bağcılık: Dolu Filesi ile Korunan Üretim Alanları
– Kuyucak köyünde 2.050 dekar bağ kurulumu yapıldı; yılda yaklaşık 2.250 ton üzüm üretimi gerçekleşti.
– Dolu filesi, budama takvimi ve teraslı sistemlerle iklim risklerine karşı önlem alınabiliyor.
– Hem sofralık hem kurutmalık olarak esnek pazarlama imkanı sunar.

3. Yayla Koşullarında Çilek: Mikroklima Avantajıyla Dayanıklı Üretim
– Albion çeşidi çilek, aroma ve dayanıklılığı ile öne çıkıyor.
– Mikroklima sayesinde ilkbahar donlarından korunur.
– Tünel örtü sistemleri ile doluya karşı fiziksel koruma sağlanabiliyor.

4. Lavanta ve Kekik: Dolu ve Kuraklığa Karşı Dayanıklı Tıbbi Aromatik Bitkiler
– Çok yıllık, odunsu yapılarıyla dolu ve kuraklık etkilerine karşı dirençlidir.
– Kozmetik, gıda ve ilaç sektörlerinde yüksek katma değere sahiptir.
– Eğimi yüksek ve verimsiz arazilerde bile başarılı yetiştiricilik yapılabilir.

5. Salep ve Safran: Niş Ürünlerle Yüksek Gelir Potansiyeli
– Toprak altında gelişen yumrular sayesinde don ve doludan etkilenmezler.
– Gramaj başına yüksek fiyatla satılır; küçük alanda büyük gelir sağlar.
– Organik ve butik pazarlar için cazip ürünlerdir.

6. Baklagiller (Nohut, Mercimek): Kuraklık ve Erken Hasat Avantajı
– Erken olgunlaşmaları sayesinde yaz dolularına yakalanmadan hasat edilebilirler.
– Azot bağlama özellikleriyle toprağı iyileştirir, çevreye katkı sağlar.
– Geleneksel tarım kültürüne de uyumlu.

7. Biyogaz ve Kompost Sistemleri: Atıktan Enerji ve Gübre Üretimi
– Hayvansal atıkların değerlendirilmesiyle enerji üretimi mümkün.
– Yıllık 1.9 milyon USD gelir potansiyeli olduğu hesaplanmıştır.
– Organik gübre üretimiyle sürdürülebilir tarımı destekler.

SONUÇ ve ÖNERİLER

Yalvaç tarımı, küresel iklim değişikliği, su kıtlığı, don ve dolu gibi ekstrem doğa olayları karşısın- da yeniden yapılandırılmalıdır. Alternatif ürünler yalnızca çevresel dayanıklılığı artırmakla kalmaz, aynı zamanda ekonomik çeşitliliği ve gelir güvenliğini de sağlar.

Ürünlerin Güçlü Yanları:
– Aspir: Kuraklığa ve doluya dayanıklı, yüksek yağ verimi, sanayiye entegre ürün.
– Üzüm (modern): Dolu filesi ile korunabilir, yüksek verim ve pazarlama esnekliği.
– Çilek (yayla): Mikroklima avantajı ile don riski azalır, tünelle korunabilir.
– Lavanta/Kekik: Çok yıllık, dayanıklı, tıbbi-aromatik kullanım alanı geniştir.
– Salep/Safran: Az alanda yüksek kazanç, don-dolu etkisiz, niş pazar ürünü.
– Baklagiller: Kuraklık dayanımı, toprak kalitesini artırır, erken hasat avantajı.
– Biyogaz: Hayvansal atıklardan enerji ve gübre üretimi, çevreci ve kârlı sistem.

Stratejik Öneriler:
1. Destekleme Politikaları Genişletilmeli:
– Aspir, lavanta, salep gibi ürünler destekleme kapsamına alınmalı.
– Modern bağcılık yatırımlarına faizsiz kredi ve hibe verilmelidir.

2. Koruma Altyapısı Güçlendirilmeli:
– Dolu filesi, tünel örtü sistemleri, iklim izleme sistemleri yaygınlaştırılmalı.
– Devlet destekli don/dolu sigorta sistemleri teşvik edilmelidir.

3. Eğitim ve Yayım Çalışmaları Artırılmalı:
– Üreticilere yeni ürünler, bakım yöntemleri ve pazar stratejileri konusunda eğitim verilmeli.
– Tarım danışmanlığı sistemleri köylere kadar yayılmalıdır.

4. Kooperatifçilik ve Sözleşmeli Tarım Desteklenmeli:
– Pazarlama gücünü artırmak için kooperatifler güçlendirilmeli.
– Özel sektör ile sözleşmeli tarım uygulamaları yaygınlaştırılmalı.

5. Markalaşma ve Tanıtım:
– Ürünler coğrafi işaretle tescillenmeli, festivaller ve tanıtım organizasyonları düzenlenmeli.
– Lavanta, üzüm, çilek gibi ürünler üzerinden agro-turizm de teşvik edilebilir.

YALVAÇ ARTIK TARIMDA YENİ BİR ROTA BELİRLEMELİ

Geleneksel olarak elma, kiraz, vişne gibi meyvelerin yetiştirildiği bölgemizde, artık iklim koşullarının bu ürünleri desteklemediğini üzülerek görüyoruz. Artan sulama maliyetleri, su kaynaklarındaki azalma, don riskleri ve gelir kayıpları, meyveciliği sürdürülemez bir hale getirmiştir. Tarım sigortaları ve devlet destekleri, bu riski her zaman karşılayamamakta olup; üreticilerimiz ekonomik ve çevresel anlamda alternatif arayışına başlamalıdır.

Yalvaç, tarımsal açıdan yeniden yapılanma sürecine girmektedir. Doğru ürün seçimi, teknik destek ve pazar bağlantıları ile bu dönüşüm süreci yalnızca krizden çıkış değil, yeni bir kalkınma modeli haline gelebilir.