Programın amacı; anne sağlığı hizmetlerinin niteliğini ve niceliğini artırarak anne adaylarının güvenli, kaliteli doğum hizmetine ulaşmalarını sağlamak amaçlanmıştır.
Anne, bebek ve aile dostu modelde, mahremiyete dayalı tek kişilik “Doğum Üniteleri”nin oluşturulması esas alınmıştır. Normal doğumu özendirmek, müdahale oranlarını azaltmak hedeflenmektedir. Yanında uygun bir refakatçi ile gebeler kendilerini rahat, ev ortamında hissedebilmeli, hareket özgürlüğü sağlanabilmelidir.
Yayınlanan Anne Dostu Hastane Kriterleri şunlardır:
1-Anne adayının güvenli, kaliteli gebelik izlemi ve doğum hizmeti alması tabii haktır.
- Bu hizmet verilmesinde, anne adayının kültür ve geleneklerine uygun hareket edilmeli, mahremiyetine ve otonomisine önem verilmeli, anne ve bebek odaklı olmalıdır.
- Gebe ve lohusa takipleri güncel bilimsel kriterlere göre hazırlanmış olan yazılı takip protokollerine uygun olarak yapılmalıdır.
2-Verilen hizmet, gebelik öncesi danışmanlık, doğum öncesi ve sonrası bakım ve danışmanlık hizmetlerini kapsamalıdır.
- Gebeler doğumun planlanmasına katkıda bulunabilmelidirler.
- Gebe ve yakınlarına doğum şekilleri, muhtemel yarar ve zararları anlatılmalı, verilecek ilaçlarla, yapılacak tetkik ve müdahaleler, gebenin yarar ve zararları konusunda doğru bilgilendirilmesini esas alan bir hizmet modeli içinde sunulmalı, gebe ve yakınlarına gebelik ve doğumla ilgili bilgi sunacak materyaller (yazılı, görsel, maketler, modeller vs) olmalıdır.
- Doğum öncesi bakım ve danışmanlık hizmeti verilirken “Bilgilendirilmiş Onam Formu” okutulmalı ve imzalatılmalıdır.
3-Kurumlarda poliklinik, eğitim, danışmanlık ve doğum hizmeti verilen ortamlar standartlara uygun hazırlanmalıdır.
- Kurumlar 7 gün 24 saat hizmet verebilen, anne ve bebek ihtiyaçlarına göre düzenlenen ünitelerden oluşmalıdır.
- Doğum üniteleri ulusal denetimlerle sınıflandırılmış olmalı ve kurumlar sağladıkları bakımın kalitesinden sorumlu olmalıdır.
- Her gebe ile birebir ilgilenen, onlarla iyi iletişim kuran yeterli sayı ve kalitede sağlık personeline sahip olmalıdır.
- Kurumlar güvenli kan nakli ve hastane enfeksiyonu açısından gerekli tedbirleri almalıdır.
4-Mahremiyet beklentileri itina ile karşılanmalı, hijyen ve konfor standartları yüksek tutulmalıdır.
- Gebe kendini rahat, ev ortamında hissedebilmesi için, yanına seçebileceği uygun bir refakatçi kabul edebilmelidir.
- Servislerde gebeye fiziksel ve duygusal destek birebir olmalı ve bu desteğe kolaylıkla ulaşılabilmelidir.
- Travay sırasında pozisyon kısıtlaması olmamalı, istediği pozisyonda yatabilmeli, odada rahatça yürüyebilmeli, hareket edebilmelidir.
- Annelerin aktif pozisyonlarda ıkınmaları teşvik edilerek, doğum gerçekleştirilmelidir.
5-Kanıta dayalı olmayan müdahaleler rutin olarak uygulanmamalıdır.
- Beslenme ve sıvı alımı kesilmemelidir.
- Lavman, traş gibiişlemler rutin olarak uygulamamalıdır
- Erken amniyotomi, sık tuşe, üretral kateter uygulanmamalıdır.
- Kurumun sezaryen oranı, kabul edilebilir minimum ve maksimum seviyeleri aşmamalıdır.
6-Hizmet sunumu için gerekli olan insan kaynakları ve lojistik destek optimum düzeyde olmalıdır.
- Doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası hizmetler multidisipliner yaklaşım ile donanımlı bir ekip tarafından verilmelidir.
- Yüksek riskli gebelere yaklaşım konusunda eylem planı olmalıdır.
- İsteyen hastalara doğum analjezisi hizmeti sunulabilmelidir.
7-Acil obstetrik durumlarda sevk kriterlerine uyulmalıdır.
- Doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası hizmetlerin yönetiminde devamlılık gözetilmelidir.
- Gebelik, doğum ve lohusalığa bağlı bir komplikasyon nedeniyle müracaat eden gebeler hemen kabul edilip gerekli tıbbi müdahale gecikmeksizin yapılmalıdır.
- Hasta stabilize edildikten sonra sevk edilmelidir.
- Sevk, 112 ile irtibata geçilerek yapılmalıdır.
- Sevk edilen kurum, sevk eden kuruma vakalarla ilgili geri bildirim yapmalıdır.
8-Doğum hizmeti anne ve bebek odaklı olmalıdır.
- Bebek Dostu Hastane kriterlerine uyulmalıdır.
- Anne ve ailelerin doğan bebeklerini kucaklamaları ve dokunmaları sağlanmalı ve devamı desteklenmelidir.
- Lohusa normal doğum sonrası en az 24, sezaryen doğum sonrası en az 48 saat hastanede kalmalı, postpartum bakım almalıdır.
9-Hizmet sunanların bilgi ve beceri kapasitesini güçlendirmeye yönelik aktiviteler planlanmalı ve uygulanmalıdır.
- Hizmetiçi eğitimlerin sürekliliği sağlanmalıdır.
- Doğum Öncesi Bakım, Acil Obstetrik Bakım, Doğum ve Sezaryen Eylemi, Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberlerinin kullanımı konusunda izleme değerlendirme çalışmaları yapılmalıdır.
- Klinik protokol ve akış şemaları doğru ünitede, görülebilen bir yerde bulunmalıdır.
- Bünyesinde çalışan hekim ve diğer sağlık personelinin bu prensip ve ilkeleri benimsemeleri ve bilgilendirilmeleri sağlanmalıdır.
- Çalışanlar referans materyallere 24 saat erişebilmelidir.
10-İstatiksel analizler yapılmalı, çıktıları değerlendirilmelidir.
- Merkezler, sunulan hizmetlerin nitelik ve niceliğine yönelik kayıtları elektronik ortamda düzenli ve doğru bir şekilde tutmalıdır.
- İstatistiksel veriler internet ortamında yayınlamalı, tüm kurumların ve vatandaşların erişimine açık tutulmalıdır.
- Mate rnal ve perinatal mortalite ve morbiditeleri dikkatlice izlenmeli, bu amaçla düzenli geribildirim toplantıları yapılmalıdır.
Program kapsamında Türkiye Kamu Hastaneler Kurumu ve Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile ortaklaşa çalışmalar devam etmektedir. Çalışmalar sonucunda kriterleri yerine getiren hastanelere Anne Dostu Hastane unvanı verilmektedir.