Yalvaç dericiliğinin rekabet gücünün artması için kurumsallaşma ve profesyonelleşme gerekli

Yalvaç’ta son yıllarda giderek kan kaybeden dericilik sektörüyle ilgili olarak yapılan bir bilimsel çalışma, rekabet gücü bakımından Yalvaç dericiliğinin güçlü ve zayıf yönlerini ortaya koyarken, çözüm olarak da kurumsallaşma ve profesyonelleşmeyi öneriyor.

Süleyman Demirel Üniversitesi İktisat Bölümü’nde Kürşat Gün tarafından yapılan yüksek lisans tezi, “REKABETÇİ YAPININ OLUŞUMUNDA YEREL FAKTÖRLER: YALVAÇ DERİCİLİK SEKTÖRÜ ÜZERİNE BİR İNCELEME” başlığını taşıyor.

Yalvaç Dericilik Sektörünün Güçlü Yönleri

Tez kapsamında ilçemizdeki dericilik işletmeleriyle anket çalışması yapan Kürşat Gün, Yalvaç dericilik sektörünün güçlü yönlerini şöyle değerlendirmiş:

Yalvaç’ta dericilik sektörünün sahip olduğu avantajların başında, tarihten gelen bir üretim kültürüne ve birikimine sahip olması bulunmaktadır. Yapılan anket sonucunda da bütün firmaların babadan oğula geçen bir yapıda olduğu ve faaliyetlerine uzun yıllardır devam ettikleri anlaşılmaktadır.

Yalvaç nüfus yapısı bakımından Isparta’nın en fazla nüfusa sahip ilçesidir ve bu nedenle sektör vasıfsız eleman temininde de önemli bir avantaja sahiptir. Dolayısıyla dericilik sektörü emek yoğun bir sektör olmasına rağmen Yalvaç’taki işgücü arzındaki fazlalık, işgücü maliyetini önemli seviyede düşürmektedir.

Maliyetin diğer en önemli unsuru olan hammaddeye ulaşmada da Yalvaç dericilik sektörü diğer bölgelere göre avantajlıdır. Türkiye genelinde hammaddenin maliyet içindeki oranı yüzde 65 iken Yalvaç’ta bu oran yüzde 22 olarak gerçekleşmektedir.

Yalvaç dericilik sektöründeki firmalar yatırımlarını kendi tasarrufları ile finanse etmekte ve finansman maliyetine de katlanmamaktadırlar. Ayrıca ilçede dericilik alanında eğitim veren kurumların varlığı, sektöre hem yetişmiş eleman yönünden hem de bilgi paylaşımı açısından önemli avantajlar sağlamaktadır.

Yalvaç dericilik sektörü sahip olduğu yüksek üretim kapasitesi ile Türkiye’nin önemli dericilik merkezlerinden biridir. Bu avantaj sayesinde dericilik alanında yapılan her türlü girişimde Yalvaç hep ön plana çıkmıştır. Sektörün sahip olduğu yüksek üretim kapasitesi aynı zamanda bünyesinde barındırdığı ürün çeşitliliğinin bir sonucudur.

Yalvaç dericilik sektörü Türkiye’nin diğer dericilik merkezlerinde yapılan bütün ürün çeşitlerini barındırmakta ve hatta çırçır rolesi gibi diğer bölgelerde bulunmayan ürün çeşitlerini de imal etmektedir. Bu kadar çeşitli üretim yapabilme kabiliyetinin bir sonucu olarak firmaların sahip oldukları üretim yapısı da oldukça esnektir.

Yalvaç dericilik sektöründeki firmaların tamamı yurt içi talep yapısı ve miktarındaki değişimlere anında tepki verebilecek nitelikte bir üretim yapısına sahiptir. Böyle yüksek kapasiteli, ürün çeşidi açısından zengin ve esnek üretim yapısına sahip olan sektörün aynı zamanda ürün kalitesi açısından da oldukça iyi bir yerde olduğu yapılan anket sonucunda ortaya çıkmıştır.

Ankete katılan firmaların tamamı ürünlerinin kalitesinden emin olduklarını ve kalite açısından Türkiye’de ilk sıralarda olduklarını belirtmektedirler. Ürün kalitesinin bu denli yüksek olması, ilçe içinde yoğun bir rekabet yaşanmasından kaynaklanmaktadır.

Son olarak Yalvaç dericilik sektörü yapılan üretimin tamamına yurt içinden pazar bulabilmektedir. Bu durum Yalvaç dericilik sektörünün geçmişinde yaşadığı tecrübelerden, ürün stokuna ve siparişe göre üretim yapmasından kaynaklanmaktadır.

Yalvaç Dericilik Sektörünün Zayıf Yönleri

Gün, Yalvaç dericilik sektörünün zayıf yönlerini de şöyle ortaya koymuş:

Yalvaç dericilik sektörünün babadan oğula geçen ve tarihi arka planı, kültürü ve birikimi olan bir sektör olduğunu söylemiştik. Ancak mesleğin babadan oğula geçmesinin getirdiği iki dezavantaj vardır. Bunlardan birincisi babadan oğula kalan firmaların evlatlar arasında paylaşılarak faaliyetlerinin ayrılması ve üretim kapasitelerinin düşmesidir. İkinci olumsuzluk ise babadan oğula kalan firmaların faaliyetine son verilmesidir.

Sektörün istihdam alanında yaşamış olduğu tek sıkıntı ise vasıflı eleman yetersizliğidir. Suni derinin piyasaya girmesi ile dericilik mesleğinin giderek önemini yitirmesi vasıflı eleman yetiştirememe sorununu da beraberinde getirmektedir. Gerek vasıflı eleman temin etmedeki sıkıntı gerekse düşük talep miktarı sektörün kapasitesinin tamamını kullanmasını engellemekte, düşük kapasite ile çalışmasına neden olmakta ve bu durumda verimliliği düşürmektedir.

Aynı zamanda süreklilik arz eden düşük kapasite nedeni ile firmalar kendilerine gelen çok büyük miktardaki yurt dışı ürün taleplerini karşılamada zorlanmakta veya deneyimsizlikten dış ticaret yapamamaktadırlar.

Sektörün en büyük zayıflıklarından biri de sermaye yetersizliğidir. Ankete katılan firmaların tamamına yakını yatırımlarını kendi tasarrufları ile finanse etmekte, ama tasarruf miktarları yeterli gelmemektedir. Bu sermaye yetersizliği nedeniyle firmalar pazarlama sistemlerini geliştirememekte, yeterli tanıtımı yapamamakta, teknolojik yeniliklere ayak uyduramamakta ve gerekli olan AR-GE faaliyetlerini yürütememektedir.

Bütün bu eksikliklerin bir araya gelmesi neticesinde firmalar geleneksel üretim sistemlerini devam ettirmekte, verimlilik sağlayamamakta ve herhangi bir kalite standart belgesi de alamamaktadır.

Sektörde sürekli olarak iç pazarlara satış yapılması sonucunda dış ticaret bilinci gelişmemiş ve sektör bu alanda deneyimsiz kalmıştır.

Firmalar bu bilinç eksikliği ve deneyimsizliği giderecek olan danışmanlık hizmetine de bilgisizlik ve finansal yetersizlikler nedeni ile ulaşamamaktadır.

Son olarak Yalvaç dericilik sektöründe mevcut olan şiddetli ve yıkıcı rekabet de firmaların karlılık düzeyine etki etmektedir. Firmalar birbirleri ile girdikleri rekabet neticesinde zararına satışlar bile gerçekleştirmektedirler. Bunun sonucu olarak birçok işyeri kapanmanın eşiğine gelmiştir.

Yalvaç Dericiliği İçin Öneriler

Araştırmacı Kürşat Gün, rekabet gücünü arttırmak için Yalvaç dericiliğinde yapılması gerekenleri şu şekilde önermiş:

Yalvaç dericilik sektörünün genel olarak Türkiye dericilik sektöründeki diğer bazı bölgelerle ile benzer özelliklere sahip olduğu görülmektedir.

Türkiye dericilik sektörü içinde önemli bir yere sahip olan Yalvaç dericilik sektörü, önemli avantajlara sahip ve bunları kullanmasını bilen bir yapıdadır.

Sektörün sahip olduğu avantajlar genel olarak sektörün rekabetçi bir yapısının olduğunu göstermektedir.

Yalvaç dericilik sektörü sahip olduğu avantajları yerinde kullanarak ve daha da geliştirerek daha sağlam bir rekabetçi yapıya kavuşabilir.

Yalvaç dericilik sektörünün sahip olduğu avantajlar kadar dezavantajları yani zayıflıkları da mevcuttur. Bu zayıflıkların tamamı birbirine bir zincirin halkaları gibi bağlıdır ve birbirlerinin oluşum sebebidir.

Söz konusu zayıflıkların giderilmesi ile Yalvaç dericilik sektörü sahip olduğu rekabetçi yapıyla yurt dışında da rahatça rekabete girebilecektir. Bu zayıflıkların giderilmesi yönünde bazı çözüm önerileri aşağıda sunulmuştur.

Öncelikle firmalar geleneksel olan yapılarını değiştirerek kurumsallaşmaya gitmeli ve böylece babadan oğula geçme sureti ile bölünen, kapanan, gittikçe kan kaybeden firmalar kurumsallaşarak sektör yapısını sağlamlaştırmalıdır.

İkinci olarak firmalar arasında yaşanan haksız ve yıkıcı şiddetteki rekabete son verilmelidir. Çırçır role alanında faaliyet gösteren firmalar pamuk üreticinin ayağına kadar gitmekte ve aralarında olan rekabetten dolayı çok düşük fiyatlarla, hatta zararına satış yapmaktadır. Bu rekabet durumu ise bütün firmaları yıpratmaktadır. Bunun için ilk aşamada haksız rekabete neden olan kayıt dışı istihdam ve faturasız faaliyet önlenmelidir.

Daha sonra Yalvaç dericilik sektöründeki firmalar tarafından, özellikle çırçır role imal eden firmaların iştiraki ile profesyonel yönetim anlayışına sahip bir şirket kurulmalı ve üretilecek ürün miktarları talep miktarına göre belirlenerek arz fazlasına neden olmadan üretim gerçekleştirilmelidir.

Ayrıca bu şekilde üretilen ürünlere bir standart getirilmeli ve hepsinin aynı kalitede olması sağlanmalıdır.

Üretilen ürünler şirket bünyesinde standart bir karlılıkla satılmalıdır. Böylece firmaların verimlilik ve karlılık düzeyleri yükselecek, elde edilecek gelir miktarında firmalar arası yoğun rekabetten kaynaklanan düşüşler ortadan kalkacaktır.

Şirketleşme ile birlikte çırçır role imalatçısı firmalar artık pamuk üreticisi karşısında aralarındaki rekabetten kaynaklanan zayıflıktan kurtularak, daha avantajlı bir konuma gelecektir.

Sektördeki karlılık artışı ve bu karlılığı daha da arttırmak isteyen şirket vasıflı eleman yetiştirme maliyetine de katlanmalı ve vasıflı eleman temin güçlüğünü ortadan kaldırmalıdır.

Şirketleşme sayesinde sermaye yetersizliğinden kaynaklanan bütün zayıflıklar sistemli olarak giderilebilir.

Öncelikle sektörün üretim kapasitesi optimum olarak belirlenmeli ve atıl kapasite ortadan kaldırılmalıdır. Bu şekilde tam kapasite çalışan sektör, yukarıda bahsettiğimiz karlılıktaki yükselme sayesinde sermaye sıkıntısını aşacak ve sermaye yetersizliğinden kaynaklanan bütün zayıflıklar için gerekli finansmanı kendi özkaynakları ile sağlayacaktır.

Profesyonel bir yönetim anlayışıyla Yalvaç dericilik sektörünün teknoloji seviyesi yükseltilerek uluslararası alandaki rakiplerinin sahip olduğu seviyeye getirilmelidir.

Böylece teknolojik yetersizlikten kaynaklanan rekabet gücü kaybı ortadan kaldırılacaktır. Yalvaç dericilik sektörünün içeride ve dışarıda yeterli tanıtımı yapılarak yeni pazarlar keşfedilmeli ve profesyonel bir pazarlama anlayışı ile pazarlamadaki yetersizlikler ortadan kaldırılmalıdır.

Şirket bünyesinde bir AR-GE birimi kurularak iyileştirme ve yenilik geliştirme faaliyetine önem verilmeli, ürün kalitesini, verimliliği ve karlılığı arttıracak araştırmalar yapılmalıdır.

Üretim yapısında daha çok katma değeri yüksek mallara yönelerek deri mamul hale getirilmelidir. Bütün bu zayıflıkların giderilerek şirket bünyesindeki firmaların kalite sistem belgesi almaları sağlanmalıdır.

Neticede bu sayılan çözüm önerileri ve oluşturulması tasarlanan profesyonel yönetim anlayışıyla dış ticaret yapamama nedenleri olan bilinçsizlik, deneyimsizlik, düşük kapasite, düşük kalite ve finansman yetersizliği gibi unsurlar kendiliğinden ortadan kalkacak ve Yalvaç dericilik sektörü dış ticaret yapabilen bir yapıya kavuşacaktır.

Yukarıda sayılan zayıflıkların giderilmesi yönündeki çözümlerin uygulanması ve mevcut güçlü yönlerinin geliştirilmesi ile Yalvaç dericilik sektörü iç ve dış piyasalarda rekabet edebilecek bir yapıya sahip olacaktır.

Çöküşteki dericilik sektörü için böyle bir çalışmayı yapan araştırmacıyı kutluyor, ilgililerin dikkatine sunuyoruz.