Pisidia Antiokheia Kazısı 2020 Yılı Çalışmaları Tamamlandı

İlçemiz sınırlarında bulunan Pisidia Antiokheia antik kenti kazısının 2020 yılı arazi çalışmaları tamamlandı.

Süleyman Demirel Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof.Dr. Mehmet Özhanlı, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yılın on iki ayı süren kazılar arasında desteklenen yirmi kazı çalışması arasında yer alan Pisidia Antiokheia kazısının 2020 çalışmalarıyla ilgili şu bilgileri paylaştı:

Pandeminin yarattığı olumsuzluktan kazı çalışmaları da etkilendi. İŞKUR üzerinden altı aylığına görevlendirilen beş işçi ile Arkeoloji, Sanat Tarihi, Mimari ve Mimari Restorasyon öğrencilerinden oluşan bir ekiple çalışmalar gerçekleştirildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Tarih Kurumu ve Süleyman Demirel Üniversitesi Rektörlüğünün sağladığı maddi ve ayni yardımla ve de Yalvaç Belediyesinin sağladığı destekle kazı, düzenleme ve konservasyon çalışmaları yapıldı. Mevsimden dolayı alan çalışmaları şimdilik durduruldu. Depo çalışmaları ise devam etmektedir.

Kazı Çalışmaları: İşçi yetersizliğinden dolayı bu yıl sadece Kentin Batı Kapısının doğusundaki iki dükkânda kazı çalışması yapıldı. Çalışmalarda 45 adet envanterlik (müzelik değerde), 164 adet etütlük eser ele geçti (Resim 1).

Resim 1. Buluntulardan Bir Gurup (Pisidia Antiokheia Kazı Arşivi)

Kazı yapılan dükkânlar, Yalvaç Müzesi Müdürlüğü Başkanlığında 2002-2003 yıllarında kurtarma kazısıyla açılmış, ancak kazıları tamamlanmadan bırakılmıştı. Dükkân 2 olarak adlandırılan dükkânın sadece bir bölümü kazılmıştı. Bu alanda yapılan kazılarda buranın dükkânın depolama bölümü olduğu görüldü (Resim 2).

Resim 2 Kazı Yapılan Alan (Pisidia Antiokheia Kazı Arşivi)

Çürüyüp çöken ahşap rafın üzerindeki seramik kaplar ve diğer eserler olduğu gibi zemine düşmüş düşmenin etkisiyle bazıları kırılmış bazıları sağlam bir biçimde günümüze kadar gelmiştir. Rafı taşıyan tuğlayla örülmüş duvar kuzeye doğru düzgün biçimde yıkılmış (Resim 3).

Resim 3. Buluntu Durumu (Pisidia Antiokheia Kazı Arşivi)

Bir metre genişliğinde 3 m uzunluğundaki bu alanda ampulla, bronz fibula, bronz haç, bileme taşı, sikkeler, kemik zarlar, cam unguentariumlar, bronz kemer tokaları, ağırşaklar, metal çapalar, metal çiviler ve kapı aksamlarından oluşan M.S. 5-6. yüzyıla tarihlendirilen toplam 50 adet eser ele geçmiştir. Bu eserler dışında bulunan çok sayıdan seramikten sadece 13 tanesi atölyede yapılan restorasyon çalışmalarıyla birleştirilebilmiştir (Resim 4).

Resim 4. Tümlenen Kaplardan Bazıları (Pisidia Antiokheia Kazı Arşivi)

Seramik kaplar arasında mutfakta günlük kullanılan pişirme, tava, servis, karıştırma, süzgeç, tabak gibi kaplar yoğunlukta iken matara ve ampulla gibi malzemeler de vardı. Üzerinde yazıt bulunan kap oldukça özeldir (Resim 5).

Resim 5. Yazıtlı Seramik / İmparator Heraclius Dönemi (MS 629-641) (Pisidia Antiokheia Kazı Arşivi)

Bir arada bulunan bronz fibula (çengelli iğne) ve boncuklar küçük bir bez kesenin içinde korunmuş olmalıdır (Resim 6).

Resim 6. Bronz Fibula ve Boncuklar (Pisidia Antiokheia Kazı Arşivi)

Dükkan 1 içerisinde yapılan kazılarda zeminin altında dükkanın doğu ve güney duvarı boyunca uzanan 65 cm genişliğinde ve ortalama 1,5 m derinliğinde bir kanalizasyon sistemi açığa çıkarıldı. Kanalizasyon, tamamen ana kayanın tıraşlanıp düzleştirmesiyle yapılmıştır. Kanalizasyonun zemininde çok sayıda bronz sikke, bronz ağırlık, bronz çubuklar, pişmiş toprak kandiller, seramikten pişirme ve servis kapları, bronz iğne, işlenmiş kemik, terrakotta hayvan figürünü ve minyatür kaplar açığa çıkarıldı (Resim 7).

Resim 7. Kanalizasyon içerisinde bulunan Pişirme Kabı (Pisidia Antiokheia Kazı Arşivi)

Bu dükkânın tam ortasında seramik yapmak için kullanılmaya hazır bir kil yığını bir tezgâh ve seramik çarkının konulacağı taş döşenmiş bir zemin bulundu. Bu mekân büyük bir ihtimalle seramik üretimi yapılan bir atölye olmalıydı (Resim 8).

Resim 8 Seramik Atölyesi ve Kanalizasyon Sistemi (Pisidia Antiokheia Kazı Arşivi)

Açığa çıkarılan kilde yapılan analiz, kentte ele geçen seramiklerin bu kille yapılmış olduğunu kanıtladı.

Kazısı yapılmış olan dükkânlar/atölye, Erken Roma İmparatorluk Döneminde yapılmış ve Geç Bizans Dönemine dek onarılarak farklı işlevlerde kullanılmıştır. Terkedilmiş olan bu iki yapı içeri doğru çökmüş ve içerisindeki eserler günümüze insitu biçimde ulaşmıştır. Kazıda açığa çıkarılan eserler arasında erken dönemlere ait parçalar olsa da yoğunluk MS 5. ve 6. yüzyıllara aittir. Özellikle dönemin günlük kullanım kaplarıyla ilgili güzel örnekler ele geçti.

Kentin altına açılmış olan kanalizasyon sistemi günümüz modern kentlerin kanalizasyon sisteminden daha gelişkin bir yapı göstermektedir (Resim 9).

Resim 9. Kanalizasyon Ağı (Pisidia Antiokheia Kazı Arşivi)