Antik Dönemin “Vatikan’ı” Men Tapınağı ve Kutsal Alanı keşfedilmeyi bekliyor

İlçemizde bulunan ve Antik Dönemde, Paganizmin Anadolu’daki en önemli haç merkezlerinden biri olan Ay Tanrısı Men’in Tapınağı ve Kutsal Alanı keşfedilmeyi bekliyor.

Yaklaşık 1600 m yüksekliğindeki Gemen Dağı’nın koruluğunda bulunan Tapınak, haç merkezi olması dışında gözlem ve astrolojinin yapıldığı çok önemli bir merkez olarak dikkat çekiyor.

Süleyman Demirel Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Pisidia Antiokheia Kazı Başkanı Prof.Dr. Mehmet Özhanlı, söz konusu tapınağın, 70 m uzunluğunda ve 4 m yüksekliğindeki güney temenos duvarının cephesinin tamamının Tanrı’ya adanmış adak stelleriyle bezendiğini kaydederek, adak stellerinin üzerinde omuzlarında ayça çıkmış Tanrı Men kabartması ile tanrının sembolü olan hilal betimlemeleri yapıldığını belirtti ve “Men tapınağı dışında, Anadolu’da başka hiçbir tapınakta ve kutsal alanda benzer kabartmalar görülmez.” ifadelerine yer verdi.

Erken Demir Çağında, kutsal alanın çevresine Yalvaç, Gelendost ve Şarkikaraağaç Ovaları’ndaki yerleşimleri ve bu ovaları kuşatan dağlar üzerindeki bütün kale ve kuleleri gören gözetleme kuleleri yapıldığı, bu kulelerin yerine günümüzde orman yangın gözetleme kulesi inşa edildiği ve tapınağın bulunduğu alanda, Eğirdir ve Beyşehir Gölleri çıplak gözle görülebiliyor.

“Men Tapınağı, dünyada başka örneği bulunmayan çok önemli bir tarihi eserdir”

Isparta’yı kültürel anlamda diğer illerden ayıran ve özellikli kılan en önemli tarihi değerlerinden bir tanesinin Yalvaç ilçesinin 5 km doğusundaki Gemen Dağı’nın zirvesinde bulunan Men Tapınağı ve Kutsal Alanı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Mehmet Özhanlı, şu bilgileri verdi:

“Tapınak, MÖ 3. yüzyılın başında inşa edilmiş ve MS 395 yılına kadar Pisidia’nın ve komşu bölgelerinin en önemli haç merkezi olarak ibadet görmüştür. 1600 m yüksekliğindeki dağın zirvesi, arazinin yapısına uyumlu inşa edilmiş dini yapılarla donatılmıştır.

DÖNEMİNİN VATİKAN DEVLETİ’NE BENZER BİR KONUMA SAHİP

Bu dağ ve kutsal alan, yüzyıllar boyunca bölge ve komşu halklar tarafından haç merkezi olarak kabul edilmiş ve günümüz “Vatikan Devleti’ne” benzer bir konuma sahip olmuştur.

Hıristiyanlığın Doğu Roma İmparatorluğu’nun resmi dini olmasıyla tapınak yıkılmış ve kutsal alana manastır işlevli bir kilise inşa edilmiştir.

MS 13. yüzyıla kadar da Hıristiyanlar tarafından kutsal kabul edilen Gemen Korusu, günümüzde Isparta’nın ve ülkemizin en ünik tarihi eserlerini barındırmaktadır.

Tapınak, 70 metre uzunluğunda 4 metre yüksekliğinde; cephesi tamamen Tanrı Men’e adanmış adak stelleriyle bezenmiş, güney temenos duvarıyla dünyadaki diğer bütün tarihi eserlerden ayrılmakta ve ünik bir örnek olma ayrıcalığına sahiptir.

ŞANLIURFA İÇİN GÖBEKLİTEPE NE İSE, ISPARTA İÇİN DE MEN ODUR

Yani, kısacası Men Tapınağı, dünyada başka örneği bulunmayan çok önemli bir tarihi eserdir. Şanlıurfa ili için Göbeklitepe ne ise Isparta ili için de Men Tapınağı ve Kutsal Alanı da odur.

Ne yazık ki yabancılar, bizden tam 100 yıl önce bu ünik tarihi eserin farkına varmışlardır. Ramsay’ın araştırma ekibinde bulunan Bayan Margaret M. Hardie, 1911 yılında, Yalvaçlı bir yurttaşın rehberliğinde 5 km’lik patika yoldan yürüyüp Tapınak ve Kutsal Alanı ziyaret edip bilim dünyasına tanıtmıştır.

1. M. Ramsay ve ekibi 1912 ve 1913 yıllarında kutsal alanın tamamında kazı çalışmaları gerçekleştirmiş ve çok önemli eserler bulmuşlardır.

Bakanlar Kurulu Kararı ile Süleyman Demirel Üniversitesi adına 2007 yılından beri kazı çalışmaları tarafımızca yapılmaktadır. Bu çalışmalarda tapınak ve tapınağa bağlı birçok yapının kazısı tamamlanmış ve ziyarete açık hale getirilmiştir.

Avrupalıların ve Amerikalıların 100 yıl önce çok zor koşullarda gelip keşfettiği ve kazı çalışmaları yaptığı bu çok önemli tarihi eser, hak ettiği farkındalık ve değere ne yazık ulaşamamıştır.

YOLUNUN YAPILMASI ÇOK DEĞER KATACAK

Tapınak ve Kutsal Alana, Orman Bölge Müdürlüğü’nün yangın gözetleme kulesi yapmak için açtığı stabilize bir yolla ulaşılmaktadır. Açılan bu yol, büyük oranda Antiokheia antik kentinden tapınağa giden kutsal antik yolun üzerinden geçmektedir. Yol boyunca kayalar üzerinde Tanrı Men’e adanmış adak stelleri görülür. Tapınağa çıkan yol, maalesef oldukça kötü durumdadır. Tapınak ve kutsal alana giden bu yol asfaltlanıp yapıldığında birçok ziyaretçinin gidip tapınağı ve kutsal alanı ziyaret edeceğinden hiç kuşkum yoktur.”