Granarolo Tarım Kooperatifi Neden Başarılı Oldu?

Ünal Örnek

unalornek@hotmail.com

İtalya’da kooperatifçilik hareketinin en eski ve güçlü olduğu bölgelerden biri de Emilia-Romagna bölgesidir. Bugün bölge İtalya’nın en gelişmiş bölgesi olarak görülmektedir. Bu bölgede yer alan Bologna güçlü ve markaları dünyaca tanınmış kooperatifler yer almaktadır. Bu kooperatiflerden biride Granarolo Tarım Kooperatifidir. Bologna’da 1957 yılında kurulan 1000 süt üreticisi ortaktan oluşan kooperatiftir. İtalya’nın en meşhur sert peynirleri yanında birçok çeşit peynir ve süt mamulü bu kooperatifin tesislerinde üretilmektedir.

Granarolo kooperatifinin tesislerinde 2800 kişi çalışmakta, her gün 70 araç ile çiftliklerden süt toplamakta ve 850.000 ton süt işlenmekte, 1,2 milyar Euro ciro yapılmaktadır. Kooperatifin ülkede 50.000 noktada parekende satış noktaları vardır. Günde 1000 araç ile 40 milyon tüketiciye ulaşmaktadırlar. Kooperatif yarattığı istihdam imkânları ile 20.000 aileye iş imkânı yaratmaktadır. Ülkede 7 bölgede 17 süt işleme tesisi bulunmaktadır. Ayrıca kooperatife ait firmaların Fransa’da 3 Brezilya’da 2 ve Yeni Zelanda’da bir tesisleri vardır. Başta sert peynirler olmak üzere üretilen ürünler 62 ülkeye ihraç edilmektedir. Başta Pecorini Peyniri olmak üzere birçok İtalyan peynir çeşidinde pazarlardaki etkili oyunculardan biri olmuştur.

Granarolo kooperatifi 19 Marka gücü yüksek ürün çeşidi ile ülkede ve dış pazarlarda etkin kuruluşlardan biridir. Ülkede çiğ süt pazarında birinci kuruluş, taze peynir pazarında ikinci, işlenmiş UHT süt pazarında ikinci, tam yağlı yoğurt pazarında birinci, Fransa’da İtalyan sert peynir pazarında birincidir. İtalyan gıda sanayininde en büyük beşinci kuruluşudur. Kooperatif innovasyona önem vermektedir. Son iki yılda 50 yeni ürünü pazara sürmüştür. Pazardaki rekabet şartlarını dikkate alarak ürün geliştirmeye önem vermektedir.

Granarolo Kooperatifi kuruluşundan bugüne kadar geçen 60 yıl içinde dünyanın örnek kooperatiflerinden biri haline gelmiştir. Ürettiği yüksek kaliteli ve pazarda beğenilen ve rekabet gücü bulan ürünlerle bir dünya markası yaratmıştır. Sadece İtalya’da değil dünya pazarında aranılan ürünler geliştirmişlerdir. Bölgesinde sosyal ve ekonomik anlamda yarattıkları değerler yanında ülkede sosyal projeleri ve sosyal kooperatifleri fonlayan bir kuruluş olarak ön plandaki kuruluşlar arasına girmiştir.

Bu projelerden ilgi çekenlerden biriside Anne sütü projesidir. Oluşturduğu Anne sütü merkezi ile bağış olarak aldıkları Anne sütlerini ülkede ihtiyacı olan bebeklere ulaştıran bir model yaratmışlardır. Özellikle zor durumda olan annelere ve bebeklere bu yönde yardımcı olan ve destek veren bir uygulamaya imza atmışlardır. Granarolo Kooperatifi büyük bir kooperatifin neleri yapacağının önemli bir örneğidir.

Ülkemiz gibi büyük çoğunluğu küçük kooperatiflerden oluşan ülkelerde sorunlar neredeyse hep aynidir. Kaynakları sınırlıdır, maliyetleri yüksektir. Pazarda rekabet şansları düşüktür. Ne kadar desteklensede gelişememekte, sorunlarını çözememekte, zaman içinde başarısızlıklar ortakların sahiplenmesini zayıflatmaktadır. Kooperatiflerin büyük ölçekte kurulmasının başarı hikâyesi Granarolo kooperatifinde çok net görülmektedir. Ortakların üretim gücü ile birlikte dayanışma ruhu içinde kaynaklarını bir araya getirmesi beraberinde başarıyı getirmiştir. Kooperatif gücünü devlet desteklerinden çok ortakların gücünden almıştır. Basiretli bir tüccar gibi hareket etmiş ortaklarının hak ve menfaatlerini korumuştur Kooperatiflerini sahiplenen ortaklar başarılı yönetici ve çalışanları ile birlikte Granarolo’yu yaratmışlardır. Üretimde, iç ve dış ticarette tanınmış markalar yaratmışlar ülke sınırlarını aşan ve yurtdışında yatırımlar yapabilecek güce ulaşmışlardır.

Ülkemizde de benzer süreç içinde olan büyük tarımsal amaçlı kooperatif örneklerimiz vardır. Tire Süt Kooperatifi ülkemizde bu başarı örneklerinden biridir. Büyük ölçekli bir kooperatifinin nasıl başarılı olacağını Türkiye’ye göstermişlerdir. Ülkemizde bu tür başarı örneklerini artırmak mümkündür. Küçük ölçekli kooperatiflerin yaşadıkları sorunları dikkate alarak kendi iradeleri ile bu gerçeği görmeleri gerekmeleri ve birleşmeleri gereklidir. Bir kooperatifin büyümesinin yolunun alacakları devlet desteğinden çok ortaklarının sahiplenmesine, gelişme konusunda azimli ve kararlı olmasına bağlı olduğu gerçeğini gözardı etmemelidirler. Herşeyi devletten beklemek yerine her ortak kendine düşen görevi iyi anlamalı, yerine getirmeli ve kooperatiflerini sahiplenmelidir. Bir Granarolo’nun ortaya çıkmasında ve bugünkü seviyeye gelmesinde ortakların büyük payı olduğu unutulmamalıdır.