Diz eklemlerinin tedavisinde gecikme şansı azaltıyor

Yalvaç Devlet Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Mahmut ALTINIŞIK, “12 Ekim Dünya Artrit Günü” vesilesiyle, belli bir yaşın üzerinde pek çok insanın önemli şikayetleri arasında yer alan Gonartroz (diz eklem kıkırdağı rahatsızlığı) hakkında detaylı bilgiler verdi.

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Mahmut ALTINIŞIK, diz eklemlerinin tedavisinde başarı şansını arttıran hususun erken teşhis olduğunu belirterek, gecikmenin tedavi şansını azalttığını vurgulayarak şu bilgileri verdi:

“Gonartroz, diz ekleminin artrozudur.  Artroz dediğimiz olgu eklemin kıkırdağının harabiyeti sonucu oluşan eklemde ağrıya ve hareketlerinde kısıtlılığa sebebiyet veren bir hastalıktır. Halk arasında kireçleme, eklemin sıvısının azalması gibi tabirlerle ifade edilen durumdur.

RİSK FAKTÖRLERİ: 

• En sık görülen şekli herhangi bir hastalığa bağlı olmaksızın ortaya çıkan primer olarak isimlendirilen şeklidir. Mekanik olarak aşınmanın oluştuğu bu durumda ekleme gelen yükün fazla olması ve yıllar içinde aşınmaların yavaş yavaş artması ile eklem kıkırdağının tamamen aşındığı bir tablo ortaya çıkar. Oluşum şekli sebebiyle en sık yaşlılar ve obez hastalarda görülür. İleri yaş ve fazla kilolar en önemli risk faktörleri olarak sayılabilir
• Eklem kıkırdağının bozulmasına sebep olan kırıklar ve travmalar
• Eklem kıkırdağının bozulmasına sebep olan romatizmal hastalıkların olması
• Geçirilmiş eklem enfeksiyonları

Bu hastalığın görüldüğü hasta grupları bu şekilde sayılabilir.

BELİRTİLER:

Bir eklem hastalığı olduğu için belirtileri eklem ile alakalıdır. Sıklık ile eklem ağrıları en yaygın ve ilk belirtilerdir, bu ağrılar günlük hayatı çok etkilemeyecek hastaları fazla rahatsız etmeyecek hafif düzeylerde ortaya çıkıp zaman içinde ilerleme gösterip şiddetli ve sürekli hale gelirler. Ağrıya bağlı olarak eklem hareketlerinde ortaya çıkan kısıtlılık daha sonra gözlenen bir durumdur. Öncelikle yokuş ve merdiven inip çıkmada ortaya çıkan ağrılar hastalık ilerledikçe düz zeminde yürüme mesafesini de kısıtlamaya başlar. Çekilen diz röntgenleri tanıyı koymak için tek başına yeterlidir.

TEDAVİ:

Hastalığın ilerlemiş evresinde başarılı olabilen tek tedavi diz protezi operasyonudur. Bu cerrahi için eklemin kıkırdak yapısının çok büyük bir kısmını kaybetmesi beklenir, hastalık bu seviyeye kadar ilerlememiş ise operasyon düşünülmez. Hasta yaşının 65 veya en azından 60 yaş üzerinde olması konulacak protezlerden beklenen dayanma süreleri sebebiyle tercih edilir, bu yaşların altındaki hastalarda protez cerrahisi mümkün olduğunca ertelenmeye çalışılır. Bu yaşın altında hastalığın erken ilerleme gösterip protez konulması gerekeceği düşünülüyorsa yüksek tibial osteotomi denilen kemiğin kesilip yükün bozulmuş kıkırdaklara değil daha sağlam dış kıkırdaklara kaymasını sağlayan bir ameliyat planlanabilir ama çok fazla kilolu hastalar ile eklemi sürekli olarak bozan romatizmal hastalıkları olan hastalar için uygun bir ameliyat değildir.

Hastalığın ameliyat gerektirecek kadar ilerlemediği hastalarda hastalığın ilerlemesini kısıtlamak ve yavaşlatmak için en etkin yöntemler kiloyu azaltmak ve en azından bacak kaslarının zayıf olmasına engel olacak seviyede hareketli olmak sayılabilir. Eklem içine uygulanan enjeksiyonlar PRP (kandan alınan kök hücrelerin ekleme enjekte edilmesi) şikayetlerde azalma sağlayabilse de hastalığın iyileşmesine yönelik bir faydaları yoktur. NSA İlaçlar (ağrı kesiciler) ağrıların rahatlamasını kısa süreli sağlamakla birlikte hastalığın şifasına bir katkısı yoktur. Kısacası bu tedaviler durumun idare edilebilmesini kolaylaştırır fakat şifa sağlamaz. Fizik tedavi uygulamaları cerrahilik seviyede olamayan hastaların yakınmalarını azaltmak için uygun bir seçenek olabilir. Eklemlerin rehabilitasyonu ve egzersizler kas kuvvetinin artması ve kilonun düşürülmesine katkı sağlayabileceği için daha kalıcı etkiler ve fayda sağlayabilir.

Tedavi seçenekleri ve şansı hastalık ilerleme gösterdikçe başarısızlığa mahkûm olmakta ve nihayetinde eklem yüzlerinin tamamen değiştirildiği protez cerrahilerine mecbur kalınmaktadır. Hastalık ne kadar erken evrede ise tedavi etmek ve ilerlemesini engellemek o kadar kolay olmaktadır.”