Yalvaç’ta Genel ve Yerel Seçimlerde Siyasi Tercihler ve Seçmen Davranışı (1982-2019)-7

1 Kasım 2015 Milletvekili Genel Seçimleri

7 Haziran 2015 Milletvekili Genel Seçimleri sonucunda, mevcut iktidar partisi Ak Parti yine ilk sırayı almasına karşın, tek başına hükümeti kuracak çoğunluğu elde edemedi. Hükümet kurma çalışmalarının sonuç vermemesi üzerine 1 Kasım 2015’te seçimlerin yenilenmesine karar verildi.

Seçimlerde Isparta’da 16 parti ve 2 bağımsız aday yarışırken; Yalvaç’tan CHP’den ilk sırada yine İrfan Bakır, Ak Parti’den Haydar Kemal Kurt üçüncü sırada, Durmuş Ali Karip DP’den üçüncü sırada aday gösterildiler. 1 Kasım 2015 seçimlerinde Isparta’da partilerin aldıkları oy ve oranları şu şekilde gerçekleşti:

Seçimler sonucunda Ak Parti 1, MHP 1 ve CHP 1 milletvekilliği kazanırken, Ak Parti’den Süreyya Sadi Bilgiç ve Sait Yüce, , CHP’den İrfan Bakır, MHP’den de Nuri Okutan seçimi kazanarak milletvekili oldular. 1 Kasım 2015 seçimlerinde Yalvaçlı İrfan Bakır, CHP’den milletvekili seçilirken, Yalvaç’ta partilerin aldıkları oy ve oranları şu şekilde gerçekleşti:

17 Nisan 2017 Anayasa Değişikliği Halkoylaması (Referandum)

17 Nisan 2017 referandumunda seçmenler, mevcut Anayasa’nın 18 maddesi üzerindeki değişiklikleri oyladı. Hükûmetteki AK Parti ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından desteklenen madde değişiklikleriyle ilgili tartışmalar uzun süre devam ettikten sonra muhalefetteki Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) desteğiyle birlikte meclisten geçerek halk oylaması kararı alındı. Değişiklik paketi, yürürlükteki parlamenter sistemin kaldırılarak yerine başkanlık sisteminin getirilmesini, başbakanlık makamının ortadan kaldırılmasını, meclisteki vekil sayısının 550’den 600’e çıkarılmasını ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) yapısında değişiklikler yapılmasını içermekteydi.

Ak Parti ve MHP’nin desteklediği Anayasa değişikliği teklifi, CHP ve diğer muhalefet partilerinin  %48,6 “Hayır” oyuna karşı, %51,4 “Evet” oyuyla kabul edildi. Isparta genelinde “Evet” oyu %56,04 (148.917), “Hayır” oyu %43,96 (116.809) destek alırken; Yalvaç’taki referandum sonuçları da şu şekilde gerçekleşti:

24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Genel Seçimleri

2018 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi, Türkiye cumhurbaşkanını belirlemek için 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan seçimdir. 2018 Türkiye genel seçimleri ile aynı gün yapıldı. Normal şartlarda 3 Kasım 2019’da yapılması gereken seçim, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin önerisi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kabulüyle erkene alındı. Görevdeki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan cumhurbaşkanlığına bir kez daha aday oldu. Selahattin Demirtaş ikinci defa aday olur iken Muharrem İnce, Meral Akşener, Temel Karamollaoğlu ve Doğu Perinçek de seçimde cumhurbaşkanı adayı olduklarını duyurdular. Seçimi ilk turda %52,38 oy alan mevcut Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kazandı.

Isparta genelinde Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçları şu şekilde oluştu:

Yalvaç genelinde Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçları şu şekilde oluştu:

Aynı tarihte yapılan ve ittifaklar kurulmasına izin verilen yasal düzenlemeye göre yapılan seçimlerde Ak Parti ve MHP’den oluşan Cumhur İttifakı toplam %53,48 oy alırken; CHP, İyi Parti ve Saadet Partisi’nden oluşan Millet İttifakı toplam %34,30 oy aldı.

Isparta’da toplam 8 parti aday listesiyle yarışırken, Yalvaçlı tek aday MHP birinci sıra adayı Hasan Basri Sönmez oldu. Isparta genelinde milletvekili genel seçim sonuçları şu şekilde oluştu:

Yalvaç’tan yarışan tek adayın kazanamadığı milletvekili genel seçimlerinin Yalvaç geneli sonuçları şu şekilde oluştu:

31 Mart 2019 Mahalli İdareler Seçimleri

31 Mart 2019 yerel seçimlerinde Yalvaç Belediye Başkanlığı için 6 parti aday gösterdi. İşte o adaylar ve seçim sonuçları:

Bu seçim sonuçlarıyla, Yalvaç Belediye Başkanlığı seçimini mevcut başkan MHP adayı Halil Hilmi Tütüncü ikinci kez üst üste kazanmış oldu.

2014 Yalvaç Belediye Meclisi seçim sonuçları da şu şekilde gerçekleşti:

Belediye Meclisi Üyeliği seçimleri sonucunda MHP 8, Ak Parti 5, İyi Parti de 2 üyelik kazandı. Seçilen belediye meclisi üyeleri şu isimlerden oluştu: MHP: Murat Oruç, Fevzi Yüncü, Turgut Mutaf, Abdülkadir Kurucu, Yavuz Öztaş, Serkan Ayvallı, Mehmet Koca, Fahrettin Keklikoğlu. Ak Parti: Mustafa Şafak, M.Mesut Koyutürk, Hasan Ellidirhem, Gencer Kondal, Fatime Yüksel Kulak. İyi Parti: Ali İnce, Osman Köse.

İl Genel Meclisi seçimlerinin Yalvaç sonuçları da şu şekilde gerçekleşmiştir:

Bu seçimlerde, İl Genel Meclisi Üyeliği için Yalvaç’ta toplam 7 parti listesi ve bir bağımsız aday (Gülhanım Mutaf) yarıştı. İl Genel Meclisi seçimleri sonucunda 2 üyeliği Ak Parti listesi kazanırken, 1 üyeliği de MHP listesi kazandı. 2009 seçimleri sonucu Yalvaç’ın il genel meclisi üyeleri şu isimlerden oluştu: Ak Parti: Ahmet Sektioğlu, Kadir Elbengili. MHP: Salih Başar.

SONUÇ

Yerleşim yeri özellikleri ve yaşanılan yerin kültürel ve siyasi kültürel özellikleri, bireylerin siyasi davranışları ve siyasi tercihleri üzerinde belli ölçüde etkileri olan faktörlerdir. Çalışmanın teorik kısmında da aktarılmaya çalışıldığı gibi, yerleşim yerinin ölçeği küçüldükçe bireylerin siyasi tercihlerinin genellikle sağ, muhafazakar ve milliyetçi partilere yöneldiği genel olarak gözlemlenen bir durumdur. Kültürel olarak daha kapalı, eğitim ve gelir düzeyinin düşük olduğu yerleşim yerlerinde siyasi kültürün de genellikle siyasi tercihleri benzer yönde etkilediği bilinen bir gerçektir.

Isparta’nın Yalvaç ilçesi de yerleşim yeri özellikleri bakımından orta ölçekli ilçeler sınıfında olmakla beraber, yaşanan iç göç, yani köyden ilçe merkezine göç olayı nedeniyle, şehrin kentli ve kırsal özellikleri bir arada barındıran orta ölçekli bir ilçe olarak, siyasi davranış ve siyasi tercih bakımından teorik çerçevede de aktarıldığı gibi, daha tutucu, sağ ve milliyetçi eğilimlerin kuvvetli olarak gözlemlendiği bir şehir görüntüsü vermektedir.

12 Eylül 1980 darbesinin öncesinde de Yalvaç ilçesinde ağırlıklı olarak sağ partilerin yüksek düzeyde oy aldığı bilinmektedir. 12 Eylül 1980 darbesinin ardından, ülke genelinde olduğu gibi Yalvaç’ta da sağ partilere yönelik tercihin daha da arttığı gözlenmiştir.

Çalışma kapsamında, Isparta ve Yalvaç’ta 1982, 1987, 2007, 2010  ve 2017 referandumları; 1983, 1987, 1991, 1995, 1999, 2002, 2007, 2011, 2015 Haziran, 2015 Kasım, 2018 milletvekili genel seçimleri; 1984, 1989, 1994, 1999, 2004, 2009, 2014, 2019 mahalli idareler (yerel) seçimleri; 2014 ve 2018 cumhurbaşkanlığı seçimleri olmak üzere toplam 26 seçim sonucu verilerek, siyasi tercihlerin şekillenişi bakımından değerlendirilmiştir. 26 seçim sonucu, teorik kısımda da öngörülen hususların Yalvaç ilçesinde tüm seçimlerde istisnasız şekilde gerçekleştiğini göstermiştir. Yalvaç’ın mevcut sosyoekonomik ve kültürel düzeni içerisinde, mevcut siyasi davranış eğilimi ve siyasi tercihlerin bu yönde devam etmesi öngörülen bir durumdur. Şehrin nüfusunda göç nedeniyle yaşanan azalma, ekonominin yeterince güçlü olmaması, nüfusun giderek yaşlanması, eğitim ve gelir düzeyinin düşmesi gibi faktörlerin etkisinin ileride ülke genelinde yaşanabilecek siyasi gelişmelere de bağlı olarak mevcut siyasi iklimin benzer şekilde devam etmesi beklenmelidir. Çalışmada, en çok zorlanılan hususun, seçimler gibi bir demokrasi için çok önemli bir yapıyla ilgili veri bulmakta karşılaşılan zorluk olmuştur. Gerek YSK gerek bir dönem bu kayıtları tutan TÜİK gerekse akademik çalışmalarda seçimlerle ilgili derli toplu verileri bulmak mümkün olmamıştır. Bu noktada, yerel ve ulusal basın kuruluşlarının veri tabanları ve yayınlarıyla bu çalışmayı tamamlamak mümkün olmuştur. Çalışmanın sonunda, bu konuda mutlaka bir düzenleme yapılması gerektiğini vurgulamak zorunlu olmuştur.

Yeni bir yazıda buluşmak dileğiyle sağlıklı günler dilerim.