Dericilerimizin arıtma tesisi sorunu ulusal medyada

Yalvaç’ın kadim mesleği ve şehir dışından en yüksek miktarda sıcak parayı ilçemize getiren dericilik mesleğinin son yıllarda içine düştüğü zor durum, ulusal medyaya konu oldu.

Geçtiğimiz hafta ilçemize gelerek konuyla ilgili araştırma yapan DHA tarafından haberleştirilen dericilerimizin arıtma sorunu, bugün onlarca medya mecrasında yayımlanarak ulusal gündeme girdi.

Dericilerimizin belediyeyle yapılan protokol kapsamında yapımını bekledikleri arıtma tesisi için Yalvaç Belediyesi’nin topu sürekli taca atması nedeniyle sorunları bir türlü çözülmeyen dericilerimizin durumundaki belirsizliğin, Türkiye’deki tekstil sektörünü krize sokabileceğini işleyen DHA, sorunun taraflarının görüşünü alarak ulusal medyaya taşıdı.

İşte, DHA tarafından ulusal gündeme taşınan haberin videosundan bir bölüm:

Türkiye’nin yüzde 90 ihtiyacını yasal güvencesiz karşılıyorlar

TÜRKİYE’nin çırçır rölesi ihtiyacının yüzde 90’ını karşılayan Yalvaçlı derici ve röle imalatçılarının işletmeleri, arıtma tesisi olmadığı gerekçesiyle ruhsatlandırılmıyor. Eski tabakhanedeki işyerleri mühürlenen, buna karşın risk alarak üretime devam eden dericiler, yeni taşındıkları sitede de arıtma tesisi olmadığı için bir türlü yasal üretim sürecine geçemiyorlar. Bu durum da, tekstil sektörünün hammaddesi pamuğun işlenmesi için hayati bir ürün olan çırçır rölesi imalatını riske atıyor.

Isparta’nın Yalvaç ilçesi, dericiliğiyle ön planda olduğu kadar pamuğu çekirdeğinden ayıran ve deriden üretilen çırçır rölesiyle de adından söz ettiriyor. Türkiye’nin çırçır rölesi ihtiyacının yüzde 90’ının karşılandığı Yalvaç’ta üreticiler hem deri işliyor hem de röle imal ediyor. Deri ve çırçır rölesi işletmelerinin ilçe merkezinde kalması nedeniyle bir proje geliştirilerek, yaklaşık beş yıl önce işletmelerin ilçenin girişindeki Dericiler Küçük Sanayi Sitesi’ne taşınması kararlaştırıldı.

ESKİ İŞYERLERİ MÜHÜRLÜ, YENİ İŞYERLERİ RUHSATSIZ HALDE ÇALIŞIYORLAR

Çarşı merkezinde kalan eski tabakhanedeki işyerleri belediyece mühürlenerek kapatılan dericiler, Sanayi Bakanlığı’nın kredi desteğiyle şehir girişinde yeni işyerlerini yapmaya başladılar. 24 işletme için 2016 yılında Dericiler Küçük Sanayi Sitesi’ne yeni birer tesis kuruldu. Dericiler, bu yeni işyerleri için belediyeyle bir protokol imzaladılar. Bu protokole göre, şehre yapılacak kimyasal arıtma tesisinin %25’i deri işletmecileri, %25’i Yalvaç Belediyesi, kalan %50’sinin de devlet desteğiyle yapılması hususunda uzlaşıldı. Modern şekilde inşa edilen bu tesislerde faaliyete başlanması için işletme ruhsatı almak için başvuran işletme yetkilileri, Yalvaç Belediyesi’nden kimyasal arıtma tesisleri olmadığı gerekçesiyle olumsuz yanıt aldı. Kimyasal arıtma tesisinin yapımı için imzalanan protokole rağmen, belediyenin üzerine düşeni yapmadığını belirten deri işletmecilerinin yeni işyerlerine işletme ruhsatı verilmediği belirtilirken, iskan alınamayan işyerlerinin ruhsat süresinin dolmasıyla kaçak duruma düşeceği de belirtildi. İlçe merkezinde kalan eski işletmeler mühürlenirken, yeni işyerleri de ruhsatlarını alamazken, dericiler mühürlü ve ruhsatsız işyerlerinde risk alarak üretime devam ediyorlar. Bir kısmı eski yerinde bir kısmı da yeni yerinde çırçır rölesi imalatını sürdüren dericilerin bu risk alarak yaptıkları üretimin durması ihtimali, sadece Yalvaçlı dericileri değil, tüm Türkiye’deki tekstil sektörü için büyük bir risk yaratıyor.

BELEDİYE PROTOKOLE UYMUYOR İDDİASI

Belediye yönetiminin inşaata başlanmadan önce arıtma tesisi için yüzde 25 destek olacağı yönünde protokol imzalamasına rağmen sözünde durmadığını belirten Yalvaç Yeni Dericiler Kooperatifi Başkanı Fahri Kodal, hem işletmeci hem de üretici olarak mağdur olduklarını söyledi. Mühürlü olan bölgede ve ruhsat alınamayan işyerlerinde risk alarak imalatın sürdürüldüğünü anlatan Kodal, “2016 yılında işyerlerimiz bitti ama taşınamadık. Mühürlü olan bu bölge hala kullanılıyor. Bu eski binalar koku ve kirlilik oluşturduğu için buradan taşınmak zorunda kalındı. Belediyeden iskan ruhsatı almak için başvurduk. Sözleşme yapmıştık inşaat öncesi. Bu sözleşmeye göre arıtma tesisinin yapımı için yüzde 25 belediye, yüzde 25 kooperatif, yüzde 50 de devlet desteği kullanılacaktı. Bu protokole nedense hiçbir şekilde belediye uymadı” dedi.

ÇIRÇIR RÖLESİ ÜRETİCİLERİ, RİSK ALARAK ÜRETİME DEVAM EDİYOR

Yalvaç’ın kadim mesleği ve olan ve yüzlerce yıllık geleneğe sahip dericilik mesleğinin, hem şehir hem de ülke için önemli bir işlevi olduğunu ve desteklenmesi gerektiğini anlatan Başkan Kodal, belediyenin destek vermekten kaçınmak için kendilerini organize sanayi bölgesi olarak gösterdiğini öne sürdü. Esnafın iş yapacağı ümidiyle yeni yerlerin yapım sürecinde kredi çektiğini ve kredilerin ödemesinin başladığını da vurgulayan Yalvaç Yeni Dericiler Kooperatifi Başkanı Fahri Kodal, her türlü mağdur olduklarını anlattı. Türkiye’nin çırçır rölesi ihtiyacının yüzde 90’ının Yalvaç’ta üretildiğini belirten Kodal, “Burada röle üretilmesi durursa, ülkemizde tekstil sektöründe ciddi sorunlar çıkar. Şu anda buradaki tüm röle üreticileri risk alarak ruhsatları olmadığı halde çalışıyor. Eski tabakhanede de benzer durum sözkonusu. Belediye ile defalarca görüştük. Dericiler, arıtma tesisi yapımı için taahhüt ettikleri %25’i ödemeye hazırlar. En büyük sorunumuz bildiğiniz gibi istihdam. Buradaki deri küçük sanayi sitesi tam kapasite çalıştığında 400-500 kişiye istihdam sağlayabilir. Cumhurbaşkanımız yerli ve milli üretimin desteklenmesine çok önem veriyor. Ama Yalvaç’ta belediye, yetkililer bizi görmezden geliyorlar” diye konuştu.

“İŞLETMELERİMİZ BAŞIMIZIN BELASI OLDU”

Çırçır rölesi imalatçısı Erdoğan Benzet de 55 yıldır bu işin içerisinde olduğunu ve ilk defa bu kadar sorunla karşılaştıklarını söyledi. İhracat yaptıklarını da belirten Benzet, yılda 2500-3000 adet çırçır rölesi ürettiğini belirterek, “Türkiye’nin yıllık yaklaşık ihtiyacı yaklaşık 25 bin röle. Yalvaç, bu ihtiyacın yüzde 90’a yakınını karşılıyor. Biz röle imal etmezsek tekstil sektörü durur. Bugün pamuktan yapılmayan bir şey yok. Biz üretmezsek pamuk çekirdeğinden ayrılmaz, iplik olmaz, dokuma olmaz. Biz tekstilin can damarıyız. Burada üretim durursa, Türkiye’de tekstil sektörü krize girer ve hammadde konusunda büyük sıkıntı yaşanır. Biz üretmek istiyoruz, istihdam yaratmak istiyoruz, işimizi büyütmek istiyoruz. Burada 24 işletme var, her birinin ortalama yirmişer istihdam potansiyeli, toplamda yaklaşık 500 kişilik bir istihdam imkanı var. Ancak, işletmelerimiz ne yazık ki başımızın belası oldu. Yapı ruhsatlarımız dahi iptal oldu, olmak üzere. Hepimiz risk alarak çalışıyoruz. Her yerde üretimin, üreticinin önünün açılması için çaba var, bizim şehrimizde kapımıza kilit vurmamızı istiyorlar.” dedi.

TÜTÜNCÜ: BELEDİYE SÖZÜNÜ YERİNE GETİRDİ

Yalvaç Belediye Başkanı Halil Hilmi Tütüncü de kimyasal arıtma tesisiyle ilgili verilen sözlerin, kendisinden önceki belediye başkanlığı döneminde yerine getirildiğini söyledi. Tütüncü, kimyasal arıtma tesisinin yüzde 25’ine karşılık belediyenin elektrik sistemi, arıtma havuzu yeri gösterdiğini ve idari bina verdiğini belirterek, “Protokolde de bu şekilde imza altına alınmış. Belediye idari binayı vermiş, havuzun yerini göstermiş. Elektrik sistemini de vereceğini söylemiş. Belediye özel bir işletmeye maddi katkıda zaten bulunamaz” dedi.

ÇÖZÜMSÜZLÜK ÇÖZÜM OLMAMALI

Gelinen durumda, derici esnafımızın sorunları çözümsüzlüğe terk edilirken, Yalvaç’ın istihdam ve dışarıdan sıcak para getirme potansiyeli en yüksek sektörü adım adım yok olmaya doğru gidiyor. Yalvaç’ta yaşanan bu sorun nedeniyle bazı işletmeciler başta Gerede olmak üzere farklı şehirlere işletmelerini taşıma yolunu seçmeye başladılar bile. Gerek dericilerin gerek vatandaşların beklentisi, sorunun çözümü için yapıcı adımlar atılarak, Yalvaç’ın en büyük sorunu olan istihdam konusunda katkı sağlanması yönünde.