Pandemi Sürecinde Stresle Başa Çıkma

Pandemi süreci herkesi yeni bir psikolojik durumla karşı karşıya bıraktı, daha önce hiçbirimizin karşılaşmadığı bu durumla baş etmek için ne yapmalı? Bununla ilgili çözümleri Uzman Klinik Psikolog Emel Ergün anlattı…

Enfeksiyon hastalıkları insanların tarih boyunca ve günümüzde de mücadele ettiği, aynı zamanda gelecekte de mücadele edeceği, tıbbi, ekonomik ve toplumsal birçok olumsuz yönü olan bir durum olmakla birlikte ruhsal sorunlarda da yüksek artışa sebep olmaktadır.

Pandemik hastalıklar, insanların yaşamlarını ve varlıklarını tehdit etmekte ve insanlarda travmatik sıkıntılara neden olabilmektedir.

Salgının geniş kapsamlı etkileri karşısında deneyimleyebileceğiniz olumsuz duygusal, fiziksel veya bilişsel tepkiler şu şekildedir:

• Kendi sağlığınız ve sevdiklerinizin sağlığı için korku ve endişe duymak
• Uyku düzeninde ve yeme örüntüsünde değişiklik
• Uykuya dalmada güçlük
• Odaklanmada güçlük
• Kronik sağlık sorunlarının kötüleşmesi
• Gergin ve bunalmış hissetmek
• Kontrol edilemeyen, hızlı ve tekrarlayıcı olumsuz-felaketleştirici düşünce örüntüleri
• Olağan durumlara ilişkin kaygı, endişe ve korku
• Üzüntülü hissetme, ağlamaklı olma, keyif veren etkinliklere karşı ilginin azalması ile sıkça karşılaşılmakta
• Kalp atış hızında artış, mide rahatsızlığı, yorgunluk, rahatsızlık veren duyumlar gibi
• Engellenme, sinirlilik, öfke, huzursuzluk
• Ateş basması, baş dönmesi, terleme, üşüme, umutsuz hissetme
• Vücuttan kopuk olma hali
• Diğerler bireylerden ya da sosyal çevreden kopmuş hissetme
• Kamusal alanlara gitme konusunda evhamlı davranma
• Gevşeyememe/rahatlayamama
• Alkol, sigara ve diğer madde kullanımının artması

Söz konusu salgın sürecinde salgınla ilgili bilimsel açıdan henüz yeterli bilgi mevcut olmamasıyla sosyal medyada kontrol edilemez bilgi kirliliği söz konusudur. Herhangi bir konuda bilgi eksikliği, çelişkisi olduğunda, halihazırda çeşitli kaygılarla dolu olan zihnimiz boşlukları kötü senaryolarla doldurmaya çalışır. Söylentiye dayalı spekülatif bilgilerin çaresizlik yaşatıp kaygınızı artıracağı unutulmamalıdır.

Olası kaygı, stres ve olumsuz duygu durumlarıyla baş etmenizi kolaylaştıracak yöntemlere dair bilgiler yer almaktadır:

1. Haber kaynakları ve sosyal medyada doğru bilgi edinme;

• Bu süreçte kendinizi güncel bilgilere tamamen kapatmak iyi olmayabilir ancak kendinizi bu konuda eğitmek ve aldığınız bilgilere sınırlandırma getirmek, stresle başa çıkmanıza yardımcı olacaktır.
• Sosyal medyada geçen sürenin sizden neler aldığını fark edin ve sosyal medya açma isteği duyduğunuzda bu istediğinizi bir süre erteleyin.
• Takip ettiğiniz hesaplarda veya sosyal medya etiketlerinde kaygınızın artmasına neden olanlar varsa, bu hesapları bu süreçte takip etmeyi bırakmayı düşünebilirsiniz.

2. Düşüncelerin farkına varma;

• Felaketleştirici düşünceler geldiğince “kontrol altına alabileceğim şeyler neler?”, “daha önce buna benzer zorluklarla nasıl baş ettim?” sorularını kendinize yöneltin.
• Kendinizi ve çevrenizdekileri korumak için yapabileceklerinizi gözden geçirin; uzmanların ve sağlık kuruluşlarının önerilerini dikkate alın.

3. Duyguların farkına varma; Salgına ilişkin haberleri okudukça savunmasız ve bunalmış hissetmeniz tamamen normaldir. Özellikle de geçmişte bir travma yaşadıysanız, psikolojik bir sorununuz varsa veya sizi salgın karşısında daha hassas kılan kronik bir sağlık sorununuz bulunuyorsa, daha stresli hissetmeniz oldukça olağandır. Unutmayın bu süreçte kaygı duymak, kendimizi korumamız açısından önemlidir ve oldukça da normal bir duygusal tepkidir.

• Endişeli olabileceğini düşündüğünüz veya yalnız yaşadığını bildiğiniz kişilerle iletişime geçmeyi ihmal etmeyin
• Fiziksel ve zihinsel sağlığımıza dikkat etmek konusunda güvendiğiniz bir kişiyle, arkadaşlarınızla veya ailenizle duygularınızı paylaşmanız önemlidir.
• Stresle başa çıkmanın etkin yollarından biri de mizahtır
• Yaşadığınız kaygı ve stresle başa çıkamadığınızı düşünürseniz profesyonel yardım da arayabilirsiniz

4. Sosyal ilişkiler;

• İmkanlarınız dahilinde sevdiklerinizle görüntülü ya da sesli görüşmeler gerçekleştirin
• Sevdiğiniz filmlerden, kitaplardan çevrenize söz edin.

5. Rutin işlerinizi devam ettirin;

• Uyanınca üstünüzü değiştirmek, kişisel bakımlarınızı gerçekleştirmek normallik duygusunu besleyecektir.

6. Fiziksel etkinlikler;

• Uyku düzeninize önem verin. Aynı saatte uyuyup uyanmaya özen gösterin
• Sağlıklı beslenmeye çalışın
• İnternette bulunan meditasyon programlarından da faydalanarak kaslarınızı gevşetmek gerginlik hissinize yardımcı olacaktır.
• Alkol, sigara ve diğer uyuşturucu madde ve ilaç kullanımından kaçının. Gün içerisinde çok fazla kafein içeren yiyecek ve içecek tüketmemeye özen gösterin.