Yalvaç’ta Genel ve Yerel Seçimlerde Siyasi Tercihler ve Seçmen Davranışı (1982-2019)-2

YALVAÇ’TA 1982’DEN 2019’A SEÇİMLER ve SİYASİ TERCİHLER

Yalvaç ilçesinde çok partili hayata geçilen 1946’dan itibaren yapılan seçimlerde sağ partilerin yüksek düzeyde bir tercihe sahip olduğunu görülmektedir.

12 Eylül 1980 darbesinin ardından yapılan referandum, milletvekilliği seçimleri, yerel seçimler ve cumhurbaşkanlığı seçiminde de bu eğilimin değişmeden süregeldiği görülmektedir.

12 Eylül 1980 darbesiyle askerin yönetime el koymasıyla, Adalet Partisi’nden belediye bakanı seçilen Ertekin Durutürk görevden alınmış, belediye başkanlığına Kaymakam Ş.Ergün Özakman vekalet etmiştir. Askeri yönetimce bu göreve atanan Emekli Albay Avni Durucan 5 Nisan 1982’de başladığı bu görevi 25 Mart 1984’teki yerel seçimlere kadar sürdürmüştür (Özyalvaç Gazetesi, 12 Nisan 1982).

7 Kasım 1982 Halkoylaması (Referandum)

12 Eylül Darbesi’nden sonra hazırlanan 1982 Anayasası için yapıldı. 7 Kasım 1982’deki halk oylaması ile 1982 Anayasası, yüzde 8,63 “Hayır” (1.626.431 seçmen) oyuna karşılık, yüzde 91,37 “Evet” (17.215.559 seçmen) oyuyla kabul edildi. 1982 Anayasası, sonuçların açıklanmasıyla 9 Kasım 1982 tarihinde yürürlüğe girdi. 1982 Anayasası referandumu Cumhurbaşkanlığı seçimi ile birleştirildi. Anayasanın kabulü ile birlikte, anayasanın geçici 1. maddesi gereğince, daha önce devlet başkanı unvanına sahip olan Kenan Evren’in Cumhurbaşkanlığı da halk tarafından onaylandı (https://tr.wikipedia. org/wiki/1982_Türkiye_anayasa_referandumu).

Bu halkoylamasında, Isparta’da Evet ve Hayır oylarının dağılımı şu şekilde gerçekleşmiştir (https://www.yenisafak.com/secim-referandum-1982/isparta-secim-sonuclari-referandum):

Bu halkoylamasında, Yalvaç’ta Evet ve Hayır oylarının dağılımı şu şekilde gerçekleşmiştir: (https://www.yenisafak.com/secim-referandum-1982/isparta-yalvac-secim-sonuclari-referandum):

6 Kasım 1983 Milletvekilliği Genel Seçimleri

1980 darbesinden sonraki ilk seçimler 6 Kasım 1983 tarihinde yapılan milletvekili genel seçimlerine, Milli Güvenlik Konseyi üç partinin ve bağımsızların girebilmesine izin vermiştir. 4 milletvekili kontenjanı bulunan Isparta’da seçimlere Anavatan Partisi, Milliyetçi Demokrasi Partisi ve Halkçı Parti ile bir bağımsız milletvekili adayı katılmıştır. Milletvekili aday listelerinde Yalvaç ilçesinden sadece Orhan Aydoğan, Halkçı Parti’den ikinci sırada milletvekili adayı olarak gösterilmiştir (Özyalvaç Gazetesi, 3 Ekim 1983).

Seçimler sonucunda Isparta’da partilerin oy dağılımı şu şekilde gerçekleşti:

Bu sonuçlarla Isparta’da 4 milletvekilliğini de 1983 seçimlerinde tek başına iktidara gelen Anavatan Partisi kazandı (https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/Milletvekili/1983-2007/isparta.pdf). Bu seçimin ilginç yanı, geçersiz oy sayısının 14.445 gibi hayli yüksek bir sayı olmasıdır. Bunun sebebi olarak, Ispartalı siyasetçi Süleyman Demirel’in yasaklı olması nedeniyle hemşehrilerinin tepkilerini ortaya koydukları değerlendirmesi yapılabilir.

Bu seçimlerde Yalvaç’tan milletvekili seçilemezken seçim sonuçları şu şekilde oluştu (Özyalvaç Gazetesi, 7-21 Kasım 1983):

25 Mart 1984 Mahalli İdareler Seçimleri

12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından belediye başkanlığına önce Kaymakam Ş.Ergün Özakman vekalet etmişti. Askeri yönetimce 5 Nisan 1982’de bu göreve atanan Emekli Albay Avni Durucan, 25 Mart 1984’te yapılan mahalli idareler seçimlerine kadar bu görevi yürüttü. Yerel seçimde, dört parti belediye başkanı adayı çıkarmıştır. İşte o adaylar ve seçim sonuçları (https://www.ysk. gov.tr/doc/dosyalar/1984Mahalli-Tuik.pdf):

Seçim sonuçlarına göre, iktidar partisi Anavatan Partisi’nin adayı Ramazan Tosun Türkoğlu, Yalvaç Belediye Başkanlığı’na seçilmiştir.

Yalvaç Belediye Meclisi seçim sonuçları da şu şekilde gerçekleşmiştir (https://www.ysk.gov.tr/ doc/dosyalar/1984Mahalli-Tuik.pdf):

İl Genel Meclisi seçimlerinin Yalvaç sonuçları da şu şekilde gerçekleşmiştir (https://www.ysk. gov.tr/doc/dosyalar/1984Mahalli-Tuik.pdf):

6 Eylül 1987 Halkoylaması (Referandum)

1987 Türkiye anayasa değişikliği referandumu Türkiye’de yapılan üçüncü halk oylamasıdır. 1982 Anayasası’nın geçici 4. maddesi ile getirilen 10 ve 5 yıllık siyasal yasakların kalkıp kalkmaması konusunda 6 Eylül 1987’de düzenlendi. Seçmen kütüklerinin belirlenmesi amacıyla 12 Temmuz 1987’de tüm yurtta sokağa çıkma yasağı uygulandı. Yüksek Seçim Kurulu, halk oylaması sonuçlarını 12 Eylül 1987’de açıkladı. Halk oylamasına 24.436.821 seçmen katıldı. Geçerli 23.347.856 oydan 11.711.461’i ‘evet’ (% 50.16), 11.636.395’i ‘hayır’ (% 49.84) çıktı. Böylece, Geçici 4. madde yürürlükten kalktı. Bu referandumda Evet oyları ile Hayır oyları arasında sadece 75.066 oy çıkmıştır. Sonuçların açıklanması ile dönemin Başbakanı Turgut Özal erken genel seçim kararı almış ve aynı yıl 29 Kasım’da 1987 Türkiye genel seçimleri yapılmıştır. 12 Eylül 1980 darbesi ile getirilen siyasi yasakları kaldıran anayasa referandumu olarak bilinir (https://tr.wikipedia.org/wiki/1987_Türkiye_anayasa_degisikliği_referandumu).

Bu halkoylamasında, Isparta’da Evet ve Hayır oylarının dağılımı şu şekilde gerçekleşmiştir (https://www.yenisafak.com/secim-referandum-1987/isparta-secim-sonuclari-referandum):

Bu halkoylamasında, Yalvaç’ta Evet ve Hayır oylarının dağılımı şu şekilde gerçekleşmiştir (https://www.yenisafak.com/secim-referandum-1987/isparta-yalvac-secim-sonuclari-referandum):

29 Kasım 1987 Milletvekilliği Genel Seçimleri

29 Kasım 1987 Milletvekilliği Genel Seçimleri’ne Isparta’da 7 parti katılım göstermiştir. 4 milletvekili kontenjanı bulunan Isparta’da seçimlere Anavatan Partisi (ANAP), Doğru Yol Partisi (DYP), Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP), Demokratik Sol Parti (DSP), Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP), Refah Partisi (RP) ve İslahatçı Demokrasi Partisi (İDP) katılmıştır. Milletvekili aday listelerinde Yalvaç ilçesinden toplam 7 aday gösterilmiştir. Bu isimler şöyle:

DYP-4. Sıra: Ertekin Durutürk. ANAP-3. Sıra: Hilmi Sabuncu, DSP-1. Sıra: Ruşen Özgül, 3.Sıra: Aziz Kamil Kahveci, 4. Sıra: Mehmet Kaya, MÇP-2. Sıra: Oğuz Öztaş, RP-3. Sıra: Mustafa Çalışkan. (Özyalvaç Gazetesi, 23 Kasım 1987)

Seçimler 29 Kasım 1987 tarihinde,67 ildeki 104 seçim çevresinde düzenlendi. Türkiye genelinde 450 milletvekilliğinin belirlendiği seçimlere 7 siyasi parti ve toplam 3.214 aday katıldı. Anavatan Partisi, 292 vekillik kazanarak yeniden tek başına iktidara geldi. Seçim barajını aşan diğer iki partiden SHP 99 ve DYP 59 milletvekilliği kazandı. Haftaya Isparta ve Yalvaç sonuçlarıyla devam edeceğiz. Sağlıklı günler dileklerimle…